9 november
Ik ben in de Harz, een Ardennen-achtig gebied in het midden van Duitsland. Het hoorde destijds bij de DDR en die sfeer hangt er nog. De huizen zijn sober en het ruikt er naar bruinkool. Onder het raam van mijn hotelkamer stroomt een riviertje waar ik in zal moeten. Ik kan moeilijk beoordelen of ik dat zelf wil of dat ik mij genoodzaakt voel omdat de vrienden met wie ik ben het van mij verwachten.
Het zijn oude vrienden, de vriendschap gaat terug naar de studietijd. Zoals altijd bespreken we hoe de wereld in elkaar zit en wie het met wie doet of vermoedelijk heeft gedaan. Iemand deelt zijn leed en een ander fantaseert over het hier starten van een bedrijf. Realiteit raakt gaandeweg steeds verder uit zicht en tenslotte lult iedereen maar wat.
Zo ook ik. Ik geef hoog op over de Oost-Europese cultuur van koudwaterzwemmen. Ik beweer dat het hier gewoon is ‘s winters een gat in het ijs te hakken en een bad te nemen.
Het moet lijken dat wat ik doe niet gek is, maar eerder geniaal en staat in een lange traditie. Om de mythe op te schalen, loop ik een aantal keer opzichtig langs de rivier op zoek naar de beste plek. Het is ondiep water en het zal nog een toer worden om me onder te dompelen.
Uiteindelijk lig ik, na wat zoeken op handen en knieën, op de kiezels. Het water stroomt onder mij door, mijn buik blijft droog. Als een kever op zijn rug schuifel ik naar het midden van de beek waar het dieper is en ook mijn buik onder water komt. Het water stroomt hier sneller. Dit is héél koud. Ik adem geconcentreerd maar het went niet.
Ik houd het drie minuten vol, maar in die korte tijd voel ik me een trotse koude oorlog-Rus die ontberingen niet uit de weg gaat. Ik proef iets van de oude communistische idealen, van het lijden voor volk en vaderland!
In Nederland is volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau de stemming al jaren samen te vatten in: ‘met mij gaat het goed, met ons gaat het slecht.’ Hier, liggend in een beek voorbij het voormalige ijzeren gordijn, ervaar ik even het tegenovergestelde: met mij gaat het slecht, maar met ons gaat het goed.